Νέο θεματολόγιο για την έρευνα και την καινοτομία: η ευκαιρία της Ευρώπης να διαμορφώσει το μέλλον
Σήμερα η Επιτροπή παρουσιάζει τη συμβολή της στην άτυπη συζήτηση που θα πραγματοποιηθεί μεταξύ των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων στη Σόφια, στις 16 Μαΐου 2018, σχετικά με την έρευνα και την καινοτομία και τα βήματα που είναι αναγκαία για να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης σε παγκόσμιο επίπεδο.
Οι επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία συνιστούν επένδυση στο μέλλον της Ευρώπης. Μας βοηθούν να είμαστε ανταγωνιστικοί σε παγκόσμιο επίπεδο και να διατηρήσουμε το μοναδικό κοινωνικό μοντέλο μας. Βελτιώνουν την καθημερινή ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων τόσο στην Ευρώπη όσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, συμβάλλοντας στην επίλυση κάποιων από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία και η κάθε γενιά. Το νέο ευρωπαϊκό θεματολόγιο για την έρευνα και την καινοτομία περιλαμβάνει μια σειρά συγκεκριμένων δράσεων για την εμβάθυνση της ικανότητας καινοτομίας της Ευρώπης και τη διασφάλιση μακροπρόθεσμης ευημερίας.
Ο Aντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γίρκι Κάταϊνεν, αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, δήλωσε: «Η Ευρώπη διαθέτει έρευνα παγκόσμιου κύρους και ισχυρή βιομηχανική βάση. Ωστόσο, πρέπει να κάνουμε περισσότερα —πολύ περισσότερα— ώστε η αριστεία αυτή να οδηγήσει σε επιτυχή αποτελέσματα. Νέες μείζονες τάσεις, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κυκλική οικονομία, πρόκειται να επιφέρουν ριζικές αλλαγές στην κοινωνία και την οικονομία. Πρέπει να δράσουμε γρήγορα για να ηγηθούμε του νέου κύματος καινοτομίας και να αποτελέσουμε πρότυπο για τον παγκόσμιο ανταγωνισμό.»
Ο κ. Κάρλος Μοέντας, Eπίτροπος αρμόδιος για θέματα έρευνας, επιστήμης και καινοτομίας, δήλωσε: «Με δεδομένη την αύξηση του ανταγωνισμού σε διεθνές επίπεδο, η Ευρώπη πρέπει να δράσει επειγόντως στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας. Τα 100 δισ. ευρώ που έχουν προταθεί για το επόμενο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ θα δώσουν μεγάλη ώθηση σε αυτούς τους τομείς. Όμως η Ευρώπη πρέπει επίσης να αναδιαμορφώσει τη στήριξη της πρωτοποριακής καινοτομίας μέσω ενός νέου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας και να αποκαταστήσει την επαφή με τους πολίτες μέσω μιας προσέγγισης για την έρευνα και την καινοτομία που να βασίζεται σε συγκεκριμένες αποστολές. Πρέπει να διασφαλίσουμε την ανθεκτικότητα των κανονισμών στις μελλοντικές εξελίξεις και να προσελκύσουμε περισσότερες ιδιωτικές επενδύσεις, ιδίως σε επιχειρηματικά κεφάλαια».
Ήρθε η ώρα να αναβαθμίσουμε περαιτέρω τις φιλοδοξίες μας. Πρέπει να δράσουμε άμεσα για να βοηθήσουμε την Ευρώπη να αξιοποιήσει το δυναμικό της και να καταστεί παγκόσμιο κέντρο καινοτομίας. Η Επιτροπή χαιρετίζει την απόφαση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να διοργανώσει διάλογο μεταξύ των ηγετών σχετικά με την έρευνα και την καινοτομία και καλεί τους ηγέτες να συζητήσουν και να δώσουν στρατηγική κατεύθυνση στις προτεινόμενες δράσεις της, μεταξύ άλλων με τους εξής τρόπους:
• Διασφάλιση του φιλικού προς την καινοτομία χαρακτήρα των ρυθμίσεων και της χρηματοδότησης: στα προτεινόμενα μέτρα περιλαμβάνονται η ανάδειξη σε προτεραιότητα της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας για τα πλαίσια προληπτικής αναδιάρθρωσης, τη δεύτερη ευκαιρία και μέτρα για την αύξηση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών αναδιάρθρωσης, αφερεγγυότητας και απαλλαγής· η αύξηση της σύναψης δημοσίων συμβάσεων για καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες από τις δημόσιες αρχές μέσω της εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών που δημοσιεύονται σήμερα από την Επιτροπή· η ταχεία έγκριση του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, που περιλαμβάνει την πρόταση διάθεσης 100 δισ. ευρώ για το πρόγραμμα Ορίζων Ευρώπη και το πρόγραμμα έρευνας και κατάρτισης της Ευρατόμ, καθώς και για άλλα σημαντικά χρηματοδοτικά προγράμματα που θα δώσουν σημαντική ώθηση στην καινοτομία· η ανάπτυξη της πρωτοβουλίας VentureEU για την τόνωση των ιδιωτικών επενδύσεων και των επιχειρηματικών κεφαλαίων· η περαιτέρω απλούστευση των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, προκειμένου να διευκολυνθεί η δημόσια χρηματοδότηση καινοτόμων έργων, μεταξύ άλλων μέσω του συνδυασμού εθνικών πόρων και πόρων της ΕΕ.
• Ανάληψη ηγετικής θέσης στην καινοτομία που δημιουργεί αγορές: η Επιτροπή προτείνει τη σύσταση Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καινοτομίας με πλήρεις αρμοδιότητες, το οποίο θα συνιστά "one-stop shop" για πρωτοποριακές τεχνολογίες με υψηλό δυναμικό, καθώς και για καινοτόμες επιχειρήσεις με δυνατότητες επέκτασης. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καινοτομίας θα αξιοποιήσει την πιλοτική φάση αξίας 2,7 δισ. ευρώ κατά την περίοδο 2018-2020 για να συμβάλει στον προσδιορισμό και την επέκταση καινοτομιών ταχείας εξέλιξης και υψηλού κινδύνου που είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσουν εντελώς νέες αγορές.
• Δρομολόγηση αποστολών σε επίπεδο ΕΕ στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας με τολμηρούς, φιλόδοξους στόχους και υψηλή ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία σε τομείς που θα καθοριστούν από κοινού με τα κράτη μέλη, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τους πολίτες. Οι αποστολές αυτές θα μπορούσαν να καλύπτουν διάφορα ζητήματα, από την καταπολέμηση του καρκίνου μέχρι τις καθαρές μεταφορές ή την απαλλαγή των ωκεανών από τα πλαστικά. Οι αποστολές θα ενθαρρύνουν τις επενδύσεις και τη συμμετοχή από όλους τους τομείς και τους επιστημονικούς κλάδους για την από κοινού αντιμετώπιση των προκλήσεων. Θα πρέπει να δημιουργούν συνέργειες με στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο.
Ιστορικό
Μολονότι η Ευρώπη αντιπροσωπεύει μόλις το 7 % του παγκόσμιου πληθυσμού, στο έδαφός της πραγματοποιείται το 20 % των παγκόσμιων επενδύσεων στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, εκδίδεται το ένα τρίτο του συνόλου των επιστημονικών δημοσιεύσεων υψηλής ποιότητας, ενώ κατέχει ηγετική θέση παγκοσμίως σε βιομηχανικούς τομείς όπως τα φαρμακευτικά προϊόντα, οι χημικές ουσίες, η μηχανολογία και η μόδα.
Η Ευρώπη είναι σχετικά αποτελεσματική όσον αφορά την προσθήκη ή τη διατήρηση της αξίας των υφιστάμενων προϊόντων, υπηρεσιών και διαδικασιών, που είναι γνωστή ως επαυξητική καινοτομία. Αυτό έχει αποδειχθεί σε πολλούς διαφορετικούς τομείς, όπως το διάστημα, η αεροναυπηγική, τα φαρμακευτικά προϊόντα, τα ηλεκτρονικά είδη, η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές, οι βιομηχανίες βιοπροϊόντων και οι προηγμένες μέθοδοι παραγωγής. Έχουμε επίσης κάνει εντυπωσιακά βήματα προόδου για την υποστήριξη της καινοτομίας μέσω των βασικών τεχνολογιών γενικής εφαρμογής, όπως η ρομποτική, η φωτονική και η βιοτεχνολογία. Οι εν λόγω τεχνολογίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν και να εφαρμοστούν σε πολλούς κλάδους και έχουν ζωτική σημασία για την αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων.
Ωστόσο, η Ευρώπη υστερεί σε πολλούς τομείς. Οι εταιρείες της ΕΕ επενδύουν λιγότερο στην καινοτομία σε σύγκριση με τους ανταγωνιστές τους (1,3 % του ΑΕΠ έναντι 1,6 % στην Κίνα, 2 % στις Ηνωμένες Πολιτείες, 2,6 % στην Ιαπωνία και 3,3 % στη Νότια Κορέα). Τα επιχειρηματικά κεφάλαια δεν έχουν ακόμα αναπτυχθεί πλήρως στην Ευρώπη. Το 2016 επενδύθηκαν περίπου 6,5 δισ. ευρώ από επενδυτές επιχειρηματικού κεφαλαίου στην ΕΕ έναντι 39,4 δισ. ευρώ στις ΗΠΑ, ενώ οι εταιρείες επιχειρηματικού κεφαλαίου στην Ευρώπη είναι υπερβολικά μικρές —56 εκατ. ευρώ κατά μέσο όρο σε σύγκριση με 156 εκατ. ευρώ στις ΗΠΑ. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες αυτές μεταβαίνουν σε οικοσυστήματα όπου έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν ταχείς ρυθμούς ανάπτυξης. Στην ΕΕ υπάρχουν μόλις 26 «επιχειρήσεις-μονόκεροι» (νεοφυείς επιχειρήσεις αξίας άνω του 1 δισ. δολαρίων), έναντι 109 στις ΗΠΑ και 59 στην Κίνα. Οι δημόσιες επενδύσεις σε όλες τις χώρες της ΕΕ υπολείπονται του στόχου για 3 % του ΑΕΠ και η ένταση Ε&Α εξακολουθεί να είναι άνιση μεταξύ των περιφερειών της ΕΕ, καθώς το μεγαλύτερο μέρος των επενδύσεων και της έρευνας επικεντρώνεται στη Δυτική Ευρώπη. Παράλληλα, το 40 % του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού δεν διαθέτει τις αναγκαίες ψηφιακές δεξιότητες.
Η καινοτομία που βασίζεται στην τεχνολογία, η ψηφιοποίηση και παγκόσμιες μείζονες τάσεις, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η κυκλική οικονομία, προσφέρουν τεράστιες ευκαιρίες, αλλά ταυτόχρονα δημιουργούν νέες προκλήσεις. Ο ανταγωνισμός σε παγκόσμιο επίπεδο εντείνεται και απειλεί την ηγετική ανταγωνιστική θέση της Ευρώπης σε καίριους βιομηχανικούς τομείς. Η Ευρώπη πρέπει να εμβαθύνει την ικανότητά της για καινοτομία με στόχο τη διατήρηση και τη βελτίωση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής.
Πηγή: typoskritis.gr